A rzeka wychodziła z Eden dla odwilżenia sadu; i stamtąd dzieliła się na cztery główne rzeki; Imię jednej Fyson; ta okrąża wszystką ziemię Hewila, gdzie się rodzi złoto. A złoto ziemi onej jest wyborne. Tamże jest Bdellion, i kamień Onychyn. A imię rzeki drugiej Gihon; ta okrąża wszystkę ziemię Murzyńską. Imię zaś rzeki trzeciej Chydekel, ta płynie na wschód słońca ku Asyryi. A rzeka czwarta jest Eufrates (Księga Rodzaju 2,10-14). Istotnym elementem ogrodu Eden była rzeka, która zapewniała nawodnienie całego ogrodu, a potem też obszarów leżących wokół ogrodu Eden. Rzeki towarzyszą człowiekowi od początku. Po potopie rzeki stanowiły osnowę dla starożytnych cywilizacji. Egipt doskonale potrafił wykorzystać okresowe wylewy Nilu dla użyźnienia obszarów uprawnych. Babilonia stworzyła wokół Eufratu rozbudowany system kanałów, który stanowił nie tylko możliwość powiększenia obszarów uprawnych, ale też stanowiły element obronny dla stolicy imperium.
Dla wielu ludów, ważny element oczyszczenia, nie tylko z brudów fizycznych, ale też w znaczeniu religijnym, stanowiło rytualne zanurzenie w rzece. Tak też Jan Chrzciciel zapowiadając nadejście Mesjasza głosił chrzest pokuty i zanurzał w Jordanie. Zanurzenie w wodzie żywej podjęte zostało też przez Jezusa Chrystusa, który wzdłuż Jordanu głosił Ewangelię o Królestwie Bożym.
Wielość rozmaitych form życia, które rozwijają się w rzece i w pobliżu stanowi podstawę dla rybołóstwa i myśliwstwa. Wzdłuż rzek powstawały najpierw małe osady, które się później rozrastały, a ich rozwój w dużej mierze był uzależniony od obfitości wody zdatnej do picia. Wykorzystywano też często naturalne możliwości rzek do budowy różnorodnych urządzeń, głównie młynów, a później elektrowni wodnych. Rzeki stanowiły też od dawna możlwość przemieszcznia się i transportu. Trudno zatem przecenić znaczenie rzeki, tak dla lokalnej społeczności jak i dla zjednoczonej Europy. Warto zapoznać się z tym zagadnieniem w kontekście naszych zainteresowań i możliwości.
Obecnie w Polsce mamy dwa główne dorzecza: dorzecze Odry i dorzecze Wisły. Kluczową rolę dla połączenia tych dorzeczy stanowi rzeka Noteć. Stanowi ona ważny element Wielkiej Pętli Wielkopolskiej wraz z Kanałem Bydgoskim, Kanałem Górnonoteckim, Kanałem Ślesińskim i rzeką Wartą. W Santoku Noteć ma ujście do Warty.
Dużym węzłem wodnym w tym układzie jest Bydgoszcz. Kanał Bydgoski łączy Noteć z Brdą, która wpływa do Wisły. Wisła otwiera szerokie możliwości połączeń wodnych, tak na północ kraju i tam połączenie z Wielką Pętlą Żuławską i jeziorami mazurskimi i Kanałem Augustowskim i dalej połączenie do Niemna na Białorusi lub przez rzekę Pisę do Narwi i do Bugu (k/ Briestu), i poprzez rzekę Muchawiec i kanał do Prypeci, i do Dniepru. Dnieprem do Morza Czarnego. Z Morza Czarnego Dunajem do Regenesburga (Ratyzbony) w Bawarii. Za Regenesburgiem, rzeką Altmunl i kanałem do rzeki Regnitz (k/Nurnberga), następnie rzeką Main do Rhein (Renu) i dalej do Morza Północnego. Z Morza Północnego płyniemy na Morze Bałtyckie i tutaj w zależności od interesujacego nas punktu docelowego kierujemy się do ujścia Odry lub na pętlę Żuławską.
Pokrótce przedstawię zarys dopływów rzeki Noteć.
Noteć ma rozbudowany system wodny i często nie poddaje się jednoznacznemu opisowi. Meandry nurtu rzeki często są upraszczane przez sieć kanałów. Noteć ma swe źródła na wschód od jeziora i miejscowości Przedecz. Dalej płynie w kierunku Izbicy Kujawskiej i przepływa między Wierzbinkiem, a Sompolnem, aby potem skierować swój nurt w kierunku jeziora Gopło łącząc się z kanałem Warta-Gopło. W okolicach Inowrocławia liczna sieć kanałów i rowów melioracyjnych. Inna odnoga tej rzeki rozpoczyna swój bieg między Kamionką, a Procyniem i poprzez jezioro Pakoskie łączy się z Kanałem Noteckim. Za Pakością Noteć płynie w kierunku północnym, aby w okolicach Tuczna, a ściślej nieopodal miejscowości Dźwierzochno, skierować się na zachód i i tam łączy się kanałem z rzeką Smyrnią. Za Barcinem ponownie Noteć skręca na północ w kierunku Łabiszyna. Za Łabiszynem tworzy zakole łącząc się poprzez Kanał Górnonotecki z Kanałem Bydgoskim. Od Władysławowa poprzez okolice Rynarzewa płynie w kierunku północno-zachodnim do Nakła, gdzie łączy się z Kanałem Bydgoskim.
W okolicach miejscowości Rynarzewo uchodzi do Noteci rzeka Gąsawka, lewy dopływ o długości 57 km. Wypływa z jeziora Głęboczek Wielki w powiecie żnińskim.
Od Nakła Noteć obiera kierunek równoleżnikowy, podążając na zachód.
Następny lewobrzeżny dopływ Kcynianka (Kcynka) ma ujście niedaleko wsi Nowy Dwór. Jej źródła znajdują się niedaleko miejscowości Kcynia.
W okolicy Sadek wpływa do Noteci rzeka Rokitka. Źródło Rokitki znajdują się na południe od jeziora Więcborskiego między Pęperzynem i Zabartowem. Długość tej niewielkiej rzeki to ok. 50 km. Nieoczekiwanie odcinek od Sadek do ujścia, w okresie wiosennym, stanowi nie lada wyzwanie dla kajakarzy, ze względu na wartki nurt.
Rzeka Łobżonka jest prawobrzeżnym dopływem Noteci. W dębowym gaju, kilka kilometrów na północny wschód od miejscowości Czyżkowo jest jej żródło. W dolnym swym biegu przepływa w pobliżu Dębowej Góry, nieopodal Wyrzyska i wpływa do Noteci za Osiekiem. Jej długość wynosi 76 km.
W okolicy Więcborka mają swój początek Orla, Rokitka i Lubcza.
Rzeka Lubcza jest lewostronnym dopływem Łobżonki o długości 27 km. Lubcza rozpoczyna swój bieg kilka kilometrów na północny-zachód od Więcborka, niedaleko leśnictwa Nowy Dwór, a przed wsią Kościerzyn Wielki wpada do Łobżonki.
Orla – rzeka o długości ok. 60 km jest lewym dopływem Łobżonki. Serpentyna tej rzeki wije się na południe od Sępólna Krajeńskiego między innymi przez następujące miejscowości: Grochowiec, Wysoka Krajeńska, Suchorączek, Więcbork, Rościmin, Orle, Wyrza, Radzicz, Kraczki i za Rudą w pobliżu zajazdu Cieszymir i wsi Konstantynowo łączy się z Łobżonką.
Niewielki lewobrzeżny dopływ Noteci Margoninka, kilka kilometrów na zachód od Szamocina ma swe ujście.
Gwda jest największym dopływem Noteci, wpada do niej w Ujściu koło Piły. Źródła Gwdy są na pólnoc od Szczecinka, w okolicach jeziora Wierzchowo. Liczne dopływy: Dołga, Osoka, Czernica z Chechło, Białą i Gnilec, Szczyra z Chrząstkową, Debrzynka, Czarna, Płytnica, Rurzyca, Piława, Głomia z Kocunią.
Za Ujściem, z prawej strony, wpadają strumienie Krępica i Łomnica.
Następnie Noteć, aż do Czarnkowa, zmienia kierunek swego biegu na południe.
W okolicy Trzcianki liczne strumienie, z których głównym jest jest Niekurska Struga, która wypływa z jeziora Kociołek. Niekurska Struga rozdziela się na mały ciek uchodzący do jeziora Sarczego oraz rzekę Trzciankę, która dalej płynie w kierunku południowym przez miasto Trzcianka i wpływa do Noteci, kilka kilometrów przed Czarnkowem.
Od Czarnkowa do Wielenia Noteć ponownie płynie w kierunku zachodnim. Potem nieznacznie w kierunku południowo-zachodnim.
W miejscowości Gulcz nad Notecią ma swe ujcie lewobrzeżna Gulczanka, która bierze swój początek w okolicy Czarnkowa.
Przed Krzyżem Noteć łączy się z Bukówką. Bierze ona swój początek w jeziorze Bukowo Duże k. Trzcinna . Długość rzeki to prawie 50 km. Charakterystyczny rdzawy kolor wód.
W Krzyżu prawobrzeżna Słopica (Człopica) łączy się z Notecią.
Źródło Drawy znajduje się w okolicach wsi Zdroje, w gminie Połczyn-Zdrój, czy w okolicach wsi Prosino, przepływając przez jezioro o tej samej nazwie, między Krzyżem Wielkopolskim, a Nowymi Bielicami wpada do Noteci. Drawa jest rzeką bardzo zróżnicowaną o długości niespełna 180 kilometrów i charakteryzuje się dużą czystością wód, atrakcyjna dla kajakarzy.
W okolicy Starych Bielic ma ujście lewostronny dopływ Noteci rzeczki Miała, która bierze swój początek w pobliżu Hamrzysko.
Końcowy bieg rzeki Noteć, od Drezdenka, aż do ujścia do Warty, liczne dopływy strumieni i gęsta sieć kanałów i rowów melioracyjnych. Niepodal Santoku, gdzie Noteć wpływa do Warty, ma swe ujście Polka (Pełcz), która wcześniej w pobliżu Górek Noteckich połączyła swój bieg z Santoczną.
Zarys i kontekst dorzecza Noteci na rysunku.
Dla wielu ludów, ważny element oczyszczenia, nie tylko z brudów fizycznych, ale też w znaczeniu religijnym, stanowiło rytualne zanurzenie w rzece. Tak też Jan Chrzciciel zapowiadając nadejście Mesjasza głosił chrzest pokuty i zanurzał w Jordanie. Zanurzenie w wodzie żywej podjęte zostało też przez Jezusa Chrystusa, który wzdłuż Jordanu głosił Ewangelię o Królestwie Bożym.
Wielość rozmaitych form życia, które rozwijają się w rzece i w pobliżu stanowi podstawę dla rybołóstwa i myśliwstwa. Wzdłuż rzek powstawały najpierw małe osady, które się później rozrastały, a ich rozwój w dużej mierze był uzależniony od obfitości wody zdatnej do picia. Wykorzystywano też często naturalne możliwości rzek do budowy różnorodnych urządzeń, głównie młynów, a później elektrowni wodnych. Rzeki stanowiły też od dawna możlwość przemieszcznia się i transportu. Trudno zatem przecenić znaczenie rzeki, tak dla lokalnej społeczności jak i dla zjednoczonej Europy. Warto zapoznać się z tym zagadnieniem w kontekście naszych zainteresowań i możliwości.
Obecnie w Polsce mamy dwa główne dorzecza: dorzecze Odry i dorzecze Wisły. Kluczową rolę dla połączenia tych dorzeczy stanowi rzeka Noteć. Stanowi ona ważny element Wielkiej Pętli Wielkopolskiej wraz z Kanałem Bydgoskim, Kanałem Górnonoteckim, Kanałem Ślesińskim i rzeką Wartą. W Santoku Noteć ma ujście do Warty.
Dużym węzłem wodnym w tym układzie jest Bydgoszcz. Kanał Bydgoski łączy Noteć z Brdą, która wpływa do Wisły. Wisła otwiera szerokie możliwości połączeń wodnych, tak na północ kraju i tam połączenie z Wielką Pętlą Żuławską i jeziorami mazurskimi i Kanałem Augustowskim i dalej połączenie do Niemna na Białorusi lub przez rzekę Pisę do Narwi i do Bugu (k/ Briestu), i poprzez rzekę Muchawiec i kanał do Prypeci, i do Dniepru. Dnieprem do Morza Czarnego. Z Morza Czarnego Dunajem do Regenesburga (Ratyzbony) w Bawarii. Za Regenesburgiem, rzeką Altmunl i kanałem do rzeki Regnitz (k/Nurnberga), następnie rzeką Main do Rhein (Renu) i dalej do Morza Północnego. Z Morza Północnego płyniemy na Morze Bałtyckie i tutaj w zależności od interesujacego nas punktu docelowego kierujemy się do ujścia Odry lub na pętlę Żuławską.
Pokrótce przedstawię zarys dopływów rzeki Noteć.
Noteć ma rozbudowany system wodny i często nie poddaje się jednoznacznemu opisowi. Meandry nurtu rzeki często są upraszczane przez sieć kanałów. Noteć ma swe źródła na wschód od jeziora i miejscowości Przedecz. Dalej płynie w kierunku Izbicy Kujawskiej i przepływa między Wierzbinkiem, a Sompolnem, aby potem skierować swój nurt w kierunku jeziora Gopło łącząc się z kanałem Warta-Gopło. W okolicach Inowrocławia liczna sieć kanałów i rowów melioracyjnych. Inna odnoga tej rzeki rozpoczyna swój bieg między Kamionką, a Procyniem i poprzez jezioro Pakoskie łączy się z Kanałem Noteckim. Za Pakością Noteć płynie w kierunku północnym, aby w okolicach Tuczna, a ściślej nieopodal miejscowości Dźwierzochno, skierować się na zachód i i tam łączy się kanałem z rzeką Smyrnią. Za Barcinem ponownie Noteć skręca na północ w kierunku Łabiszyna. Za Łabiszynem tworzy zakole łącząc się poprzez Kanał Górnonotecki z Kanałem Bydgoskim. Od Władysławowa poprzez okolice Rynarzewa płynie w kierunku północno-zachodnim do Nakła, gdzie łączy się z Kanałem Bydgoskim.
W okolicach miejscowości Rynarzewo uchodzi do Noteci rzeka Gąsawka, lewy dopływ o długości 57 km. Wypływa z jeziora Głęboczek Wielki w powiecie żnińskim.
Od Nakła Noteć obiera kierunek równoleżnikowy, podążając na zachód.
Następny lewobrzeżny dopływ Kcynianka (Kcynka) ma ujście niedaleko wsi Nowy Dwór. Jej źródła znajdują się niedaleko miejscowości Kcynia.
W okolicy Sadek wpływa do Noteci rzeka Rokitka. Źródło Rokitki znajdują się na południe od jeziora Więcborskiego między Pęperzynem i Zabartowem. Długość tej niewielkiej rzeki to ok. 50 km. Nieoczekiwanie odcinek od Sadek do ujścia, w okresie wiosennym, stanowi nie lada wyzwanie dla kajakarzy, ze względu na wartki nurt.
Rzeka Łobżonka jest prawobrzeżnym dopływem Noteci. W dębowym gaju, kilka kilometrów na północny wschód od miejscowości Czyżkowo jest jej żródło. W dolnym swym biegu przepływa w pobliżu Dębowej Góry, nieopodal Wyrzyska i wpływa do Noteci za Osiekiem. Jej długość wynosi 76 km.
W okolicy Więcborka mają swój początek Orla, Rokitka i Lubcza.
Rzeka Lubcza jest lewostronnym dopływem Łobżonki o długości 27 km. Lubcza rozpoczyna swój bieg kilka kilometrów na północny-zachód od Więcborka, niedaleko leśnictwa Nowy Dwór, a przed wsią Kościerzyn Wielki wpada do Łobżonki.
Orla – rzeka o długości ok. 60 km jest lewym dopływem Łobżonki. Serpentyna tej rzeki wije się na południe od Sępólna Krajeńskiego między innymi przez następujące miejscowości: Grochowiec, Wysoka Krajeńska, Suchorączek, Więcbork, Rościmin, Orle, Wyrza, Radzicz, Kraczki i za Rudą w pobliżu zajazdu Cieszymir i wsi Konstantynowo łączy się z Łobżonką.
Niewielki lewobrzeżny dopływ Noteci Margoninka, kilka kilometrów na zachód od Szamocina ma swe ujście.
Gwda jest największym dopływem Noteci, wpada do niej w Ujściu koło Piły. Źródła Gwdy są na pólnoc od Szczecinka, w okolicach jeziora Wierzchowo. Liczne dopływy: Dołga, Osoka, Czernica z Chechło, Białą i Gnilec, Szczyra z Chrząstkową, Debrzynka, Czarna, Płytnica, Rurzyca, Piława, Głomia z Kocunią.
Za Ujściem, z prawej strony, wpadają strumienie Krępica i Łomnica.
Następnie Noteć, aż do Czarnkowa, zmienia kierunek swego biegu na południe.
W okolicy Trzcianki liczne strumienie, z których głównym jest jest Niekurska Struga, która wypływa z jeziora Kociołek. Niekurska Struga rozdziela się na mały ciek uchodzący do jeziora Sarczego oraz rzekę Trzciankę, która dalej płynie w kierunku południowym przez miasto Trzcianka i wpływa do Noteci, kilka kilometrów przed Czarnkowem.
Od Czarnkowa do Wielenia Noteć ponownie płynie w kierunku zachodnim. Potem nieznacznie w kierunku południowo-zachodnim.
W miejscowości Gulcz nad Notecią ma swe ujcie lewobrzeżna Gulczanka, która bierze swój początek w okolicy Czarnkowa.
Przed Krzyżem Noteć łączy się z Bukówką. Bierze ona swój początek w jeziorze Bukowo Duże k. Trzcinna . Długość rzeki to prawie 50 km. Charakterystyczny rdzawy kolor wód.
W Krzyżu prawobrzeżna Słopica (Człopica) łączy się z Notecią.
Źródło Drawy znajduje się w okolicach wsi Zdroje, w gminie Połczyn-Zdrój, czy w okolicach wsi Prosino, przepływając przez jezioro o tej samej nazwie, między Krzyżem Wielkopolskim, a Nowymi Bielicami wpada do Noteci. Drawa jest rzeką bardzo zróżnicowaną o długości niespełna 180 kilometrów i charakteryzuje się dużą czystością wód, atrakcyjna dla kajakarzy.
W okolicy Starych Bielic ma ujście lewostronny dopływ Noteci rzeczki Miała, która bierze swój początek w pobliżu Hamrzysko.
Końcowy bieg rzeki Noteć, od Drezdenka, aż do ujścia do Warty, liczne dopływy strumieni i gęsta sieć kanałów i rowów melioracyjnych. Niepodal Santoku, gdzie Noteć wpływa do Warty, ma swe ujście Polka (Pełcz), która wcześniej w pobliżu Górek Noteckich połączyła swój bieg z Santoczną.
Zarys i kontekst dorzecza Noteci na rysunku.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz